Archiwum

Ewa Kulpa, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 1. Wizje halucynacyjne w kulturze i sztuce – zarys zagadnienia Na przestrzeni wieków artyści zawsze nazywani byli „tymi, którzy mają wizje”. Wizje halucynacyjne, podobnie jak sny uważano niegdyś za uprzywilejowane stany świadomości, do których osiągnięcia dążono poprzez specjalne praktyki duchowe, takie jak medytacja albo też odosobnienie bądź […]

Szanowni Czytelnicy! Zacznę od krzyku. Nie w akcie paniki, nie w geście sprzeciwu, choć żyjemy, mówiąc eufemistycznie, w ciekawych czasach. Zacznę od krzyku Witkacego, który był początkiem wszystkich początków. Na okładce pierwszego numeru naszego pisma w 2016 r. znalazł się bowiem kadr z filmu Augusta Zamoyskiego z przełomu 1926/1927 r., z wizerunkiem Stanisława Ignacego. W […]

23 Międzynarodowy Konkurs „Witkacy pod strzechy” Program festiwalu: 17-19 września ekspozycja zbiorcza prac literackich następujących autorów: Natalia Zakrzewska, Jakub Krok, Zofia Radek, Karolina Strojny, Alicja Małek, Tymoteusz Sowa, Paweł Szczepański, Natalia Szymańska, Zofia Kaśków , Karolina Skrzypska, Julia Perzyńska-Wydrych , Agnieszka Muraszko, Mateusz Rymkiewicz, Adam Urbanowicz, Milena Świątek-Brzezińska, Bartosz Kozak, Alicja Piasecka, Zuzanna Madurska, Małgorzata […]

  Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – „Kultura w sieci” MARTYNA QUANT MAŁŻEŃSTWO DOSKONAŁE słuchowisko OSOBY: STAŚ – STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ – WITKACY NINA – JADWIGA WITKIEWICZOWA Z UNRUGÓW Rzecz dzieje się w latach 1923-1939. W Zakopanem i w Warszawie. SCENA 1   Witkacy przy aparacie fotograficznym. Nina już lekko […]

Zanim zaczniesz czytać ten tekst, Drogi Czytelniku, odpowiedz sobie najpierw na pytanie: jakie skojarzenia wzbudza u Ciebie słowo „Witkacy”. Zakładam, że z dużym prawdopodobieństwem szereg następujących w Twoim umyśle skojarzeń jest następujący: dramaturg (zazwyczaj pierwszy do głowy przychodzi dramat Szewcy, bo to było w szkole), Czysta Forma (to też było w szkole, i coś o […]

Stanisławem Ignacym Witkiewiczem zafascynowałam się dwa lata temu podczas zajęć w Pracowni Kostiumu Scenicznego prowadzonych przez dr Izabelę Stronias na Wydziale Tkaniny i Ubioru Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Wówczas, po wnikliwej analizie ikonograficznej i ikonologicznej, narodziły się pierwsze pomysły, powstały pierwsze szkice, na podstawie których zaprojektowałam kostium sceniczny do sztuki Gyubal […]

Wśród witkacjanów przechowywanych w Dziale Rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu znajduje się zbiór Fotografie Stanisława Ignacego Witkiewicza (sygn. 16082/I), zawierający wiele znanych i reprodukowanych lub niereprodukowanych odbitek fotograficznych. Jeden, chyba niemal nieznany (karta 95), przykład z tego zbioru szczególnie pasuje do nowo stworzonego w „Witkacym!” kącika dla dorosłych Niebezpieczniej jest tylko ględzić. Przedstawia […]

Jedyny olejny obraz z okresu formistycznego w słupskiej kolekcji dzieł Witkacego to Jowisz zmieniający się w byka z 1921 r. (il. 1). Kupiony został w 1974 r., razem z 39 innymi pracami z kolekcji Włodzimierza Nawrockiego. Nie zawsze mamy to szczęście, że możemy poznać autorski tytuł dzieła Stanisława Ignacego Witkiewicza. Wprawdzie Witkacy uważał, że tradycyjnie […]

Mija sto lat od ogłoszenia drukiem Demonizmu Zakopanego i to dobra okazja, żeby pięknoduchych nieboraków ostrzec przed katastrofalnymi skutkami, jakie dziś wywołuje witkacowska zakopianina, niezmiennie rozrzedzająca powietrze wokół Krupówek. Potworności nie należy mylić z demonicznością, a zatem smog, swąd ostateczny grillowanej karkówki i smród nadpotliwego narodu, co się tłumnie w stolicy Tatr wyraja, przynależy raczej […]

Szanowni Czytelnicy! U nas bez zmian, czyli intensywność z mocą 622 Witkacych na godzinę! Przede wszystkim udało się nam uzyskać w konkursie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego środki na wydawanie pisma w latach 2019–2021. To dla nas wielki sukces. Przyznana dotacja nie objęła jednak pełnej wnioskowanej kwoty (o czym piszemy w numerze). W związku z […]

Andriej Bazylewski (Андрей Базилевский) 1957–2019

Drodzy Państwo, zgłoszony przez Instytut Polski w Wilnie do konkursu Wydarzenie Historyczne Roku 2018 projekt „Witkacy na Litwie”uzyskał uznanie jury powołanego przez Muzeum Historii Polski i trafił do finałowej piątki projektów w kategorii Wydarzenie. Projekt obejmuje zarówno wystawę „Anioł i Syn. Witkiewiczowie w Zakopanem i na Litwie” w Muzeum Čiurlionisa w Kownie (projekt Muzeum Tatrzańskiego, IAM, […]

„Kuchnia Czystej Formy”. Ze Sławkiem Kardasiem, właścicielem i szefem restauracji Bubuja, rozmawia Marek Średniawa Marek Średniawa: Jesteśmy w wyjątkowym miejscu w Zakopanem, w przedwojennej pięknej willi Marilor otoczonej ponad stuletnimi bukami, w której mieści się obecnie restauracja Bubuja. Wydaje się, że nazwa ta nie jest przypadkowa, bo przy wejściu wisi portret Stanisława Ignacego Witkiewicza. Skąd u Ciebie […]

„Tłumacz jako mediator dla różnych typów wrażliwości”. Z Lauren Dubowski o pierwszym angielskim przekładzie Pożegnania jesieni rozmawia Elżbieta Grzyb Elżbieta Grzyb: Kiedy rozpoczęła się Twoja fascynacja literaturą polską? Czy był ktoś, kto zainspirował Cię do tego? Który z polskich autorów, dawnych lub współczesnych, zainteresował Cię szczególnie? Wiem, że Stanisław Wyspiański jest przedmiotem Twoich badań naukowych. […]

„Odtwarzam wizję Witkacego malującego Kompozycję”. Z Klaudiuszem Wesołowskim, reżyserem animowanego filmu krótkometrażowego „Miazmat”, rozmawia Dorota Niedziałkowska Dorota Niedziałkowska: Na 21. Ogólnopolskim Konkursie Interpretacji Dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacy pod strzechy” zobaczyliśmy wymyśloną przez Ciebie, wyprodukowaną przez Platige Image animację komputerową Miazmat, inspirowaną malarstwem formistycznym Witkacego. Jak zaczęła się Twoja przygoda z tym artystą? Klaudiusz Wesołowski: […]

Pismo „Witkacy!” – rozpoczynamy „nowe życie na wielką skalę”! Naszym celem jest wydanie w latach 2019–2021 sześciu kolejnych numerów pisma artystyczno-naukowego „Witkacy!” poświęconego twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, współczesnej recepcji jego dzieła oraz oryginalnym trendom w polskiej i światowej literaturze, sztuce i filozofii. Witkacy (1885–1939) – artysta totalny – dramaturg, pisarz, malarz, fotograf, teoretyk sztuki, filozof, […]

Dzięki współpracy Instytutu Polskiego w Wilnie, Instytutu Adama Mickiewicza, Instytutu Witkacego i wydawnictwa Aukso žuvys, w ramach obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, ukazał się tom „Witkacy. Plėšrūniškas protas” [Witkacy. Umysł drapieżny] – tytuł i motto tomu z „Traktatu moralnego” Czesława Miłosza, nietłumaczonego dotąd w żadnej części na język litewski. Red. prof. Janusz Degler, Przemysław Pawlak […]

Przenieść na scenę powieść nie jest łatwo, a uchwycenie waloru dramatycznego prozy Witkacego wydaje się szczególnie trudne. Tym razem tego zadania podjął się Teatr Malabar Hotel.  Premiera spektaklu Pożegnanie jesieni odbyła się 7 grudnia 2018 r. w Teatrze Collegium Nobilium w Warszawie.  Na scenie troje aktorów Marcin Bikowski (Atanazy Bazakbal), Marcin Bartnikowski (Jędrek Łohoyski), Maria Robaszkiewicz (Hela Bertz) oraz… […]

Mikołajkowy prezent dla witkacofilów warszawskich :), 6 grudnia o g. 13:00 odbyło się otwarcie wystawy „Witkacy 100/100” w gmachu Instytutu Anglistyki UW przy ul. Hożej 69. Dzięki współpracy Instytutu Witkacego z Instytutem Sztuki PAN wszyscy goście otrzymali na wernisażu upominki książkowe! Wystawę można oglądać do 21 grudnia.  Wystawa była już prezentowana w Słupsku i Szczecinie http://klubdelta.pl/witkacy-100-100-wernisaz/ […]

Witkacy z rockowym pazurem. Przyjdź, posłuchaj… Zrozumiesz. A jak nie? To na pewno poczujesz. Z Dominikiem Piejką i Kubą Herzigiem z zespołu Palfy Gróf rozmawia Marek Średniawa Wielostronna i zróżnicowana twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza inspiruje artystów działających w różnych dziedzinach: pisarzy, poetów, malarzy performerów i muzyków. Tym razem zwracamy się ku muzyce. Palfy Gróf to […]

„Mówić chcemy po wyspiańsku, a nie po nowocześnie drańsku”.     Z Jerzym Stuhrem, reżyserem  „Szewców” w Teatrze Nowym w Łodzi rozmawia Elżbieta Grzyb. EG: Bardzo się cieszę, że spotykamy się ponownie. Nasza pierwsza rozmowa miała miejsce w czasie przygotowań do premiery Szewców w Teatrze Nowym w Łodzi, gdy rodziła się koncepcja przedstawienia. Czy udało się […]

Zjednoczony Protokół decyzji Jurorki  21 edycji Konkursu Małgorzaty Vražić oraz wszystkich innych osób przyznających nagrody Ogólnopolskiego Konkursu Interpretacji Dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza  „Witkacy pod strzechy” w dniu 20 października 2018 r. Grand Prix za przedstawienie teatralne z prawdziwego zdarzenia i wściekłe poczucie humoru Nagrodę ufundowaną ze środków finansowych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 6000 zł, paterę autorstwa Hanny Jastrzębskiej […]

Polecamy uwadze bardzo interesującą prelekcję prof. Rafała Demkowicza-Dobrzańskiego „Witkacy i fizyka” przeprowadzoną 23.10.2018 w ramach spotkań Koła Naukowego Filozofii Nauki na Wydziale Fizyki UW. Wstęp wygłosił opiekun koła prof. dr hab. Krzysztof Meissner. Przedstawiamy Państwu udostępniony przez Koło zapis wideo.

Oda do JW Profesora Janusza Deglera, Witkacologa Wielkiego, Pana na Włościach Wiedzy, Mądrości i Dobroci, na 80. Rocznicę Urodzin ułożył wierszopis okolicznościowy Lech Sokół w m. st. Warszawie, dnia 15 lutego AD 2018 On cię będzie udręczał i wprost z Ducha Jego Doznasz, witkacologu, bólu okrutnego! On Potwór, on Satrapa, Straszliwa Istota, Która daje rozkosze… cenniejsze od złota! […]

Janusz Degler witkacolog, teatrolog, historyk literatury, edytor; profesor emerytowany Uniwersytetu Wrocławskiego i wrocławskiej Filii Akademii Sztuk Teatralnych im. S. Wyspiańskiego (d. PWST im. L. Solskiego) w Krakowie; członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN (1990–2015), Polskiego PEN Clubu, Rady Redakcyjnej „Dialogu” i „Teatru”, redaktor serii „Dramat – Teatr” (od 2000). Od 1989 r. przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Dzieł zebranych S. I. Witkiewicza, w ramach których […]

Małgorzata Vražić Tekst ten został pierwotnie wygłoszony w formie referatu (wraz z pokazem multimedialnym) na międzynarodowej konferencji Treći Malićevi dani (Trzecie Dni Zdravka Malicia), zorganizowanej przez Katedrę Języka i Literatury Polskiej Wydziału Filozoficznego w Zagrzebiu w październiku 2015 r. Ukazał się drukiem w nieco innej wersji, pod chorwackim tytułem Očevi i sinovi umjetnosti, w tomie pokonferencyjnym Witkacy i drugi. Zagrebački polonistički doprinosi / […]

21. Ogólnopolski Konkurs Interpretacji Dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacy pod strzechy” Zapraszamy wszystkich twórców zainteresowanych działalnością artystyczną Witkacego do zaprezentowania się podczas jedynego w swoim rodzaju festiwalu poświęconego Witkacemu, którego 21. edycja odbędzie się w dniach 18-20 października 2018. Pula nagród to 18.500 zł!!! Artystów rozdartych między zamiarem a spełnieniem, zachęcamy do podjęcia decyzji nieprzekraczalnie […]

Szewcy na nowe czasy. Z Jerzym Stuhrem, reżyserem najnowszej inscenizacji dramatu w Teatrze Nowym w Łodzi rozmawia Elżbieta Grzyb E l ż b i e t a G r z y b : Stanisław Ignacy Witkiewicz był z Panem od początku pańskiej aktorskiej kariery. W tym roku będzie Pan reżyserował Szewców w Teatrze Nowym im. […]

Bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim Darczyńcom którzy wsparli nasz projekt, zarówno bezpośrednio – poprzez wpłaty, jak również pośrednio – dystrybuując informację o naszej akcji. Numer 4 pisma Witkacy! mógł się ukazać dzięki wsparciu i hojności następujących osób (lista będzie uzupełniana w miarę pozyskiwania tożsamości kolejnych Darczyńców): A Wioletta Danuta Albes, Anna Andraszek B Kordian Bakuła, Maciej Bąk, […]

Serdeczne podziękowania dla firmy Room Escape Warszawa z udział w finansowaniu wydania czwartego numeru Witkacego! Zabawa typu escape room od kilku lat podbija serca Polaków. Escape room, czyli ucieczka z pokoju lub pokój zagadek, to zabawa dla 2 do 5 osób, która polega na rozwiązywaniu szeregu łamigłówek, uruchamianiu pewnych urządzeń, odkrywaniu tajemniczych pomieszczeń, kojarzeniu faktów i […]

Szanowni Państwo, serdecznie zapraszamy na międzynarodową konferencję naukową 3F: Formiści, Futuryści, F/Witkacy organizowaną przez Instytut Witkacego, Teatr Nowy w Łodzi i Uniwersytet Jagielloński 16 grudnia 2017 roku. Konferencja odbędzie się w Teatrze Nowym w Łodzi, w godzinach od 9:00 do 17:00. Przewidziane są sesje w języku polskim oraz angielskim. Program konferencji znajduje się na niniejszej stronie. Konferencja […]

Marek Średniawa Prolog Palfy Gróf brzmi chwytliwie i nieco tajemniczo, a także kojarzy się fonetycznie z angielskim określeniem groove wyrażającym specyficzny, rozpoznawalny, ale wymykający się ścisłej definicji, sposób gry w muzyce jazzowej, soulowej czy rockowej, który wciąga słuchaczy i zachęca do tańca lub innych form ekspresji. To zapewne skłoniło zakopiański zespół rockowy wykorzystujący w swoich […]

Wojciech Sztaba Jak Witkacy radził sobie ze scenografią do swoich dramatów w skromnych warunkach amatorskiego teatru w Zakopanem? Czy stosował się do własnych projektów zapisanych w didaskaliach? Skąpe informacje o jego scenograficznej praktyce zebrał Janusz Degler. W przedstawieniu Wariata i zakonnicy oraz Nowego Wyzwolenia w Towarzystwie Teatralnym (21 marca 1925 r., sala „Morskiego Oka”) – […]

Janusz Degler W sierpniu 1918 r. Witkacy po 4 latach powraca do Zakopanego z bagażem trudnych doświadczeń zdobytych w czasie podróży do tropików i podczas służby w armii carskiej. Przywozi rozpoczęte w Rosji rękopisy dwóch prac: Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia oraz Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia, a także dziennik, który […]

Elżbieta Grzyb Kim są autorzy przekładu Biblii, która stoi na Państwa półce? Kto przełożył na język polski dzieła Williama Szekspira czy Johanna Wolfganga Goethego, które poznawaliście na lekcjach języka polskiego? Czy wreszcie: czyje nazwisko, oprócz nazwiska autora, widnieje na stronie tytułowej skandynawskiej powieści kryminalnej, którą ostatnio dostaliście w prezencie? Zarówno kanon dzieł literatury światowej, jak […]

Włodzimierz Mirski Szanowna Pani Redaktor! Ja w sprawie laski. W sprawie osobistej laski Witkacego, używanej przez niego w Rosji. O tym, że miał kolekcję lasek sławnych ludzi – wiemy. O tym później. Chciałem szerzej opowiedzieć o lasce, w związku z małym odkryciem na kultowym zdjęciu wielokrotnym w lustrach, które podczas pobytu w Petersburgu w 1917 […]

Jarosław Cymerman W podręcznikach historii literatury są sąsiadami – łączy ich katastrofizm i data śmierci. Bardziej wnikliwi znajdą jeszcze kilka wspólnych tytułów, w których publikowali. Znali się z całą pewnością. Józef Czechowicz wspomina Stanisława Ignacego Witkiewicza w swoich listach kilkakrotnie, Alfred Łaszowski przytacza jedną z ich „rozmów istotnych” w trzeciorzędnej restauracji Smok, wybranej ponoć przez […]

Giovanni Pampiglione Giovanni Pampiglione – Włoch, który zakochał się w Polsce, Polakach (zwłaszcza w Polkach), który dzięki zbiegowi okoliczności poznał Witkacego (ach, to dwutomowe wydanie Dramatów Witkiewicza w opracowaniu Puzyny!), jako teatrolog tłumaczył jego sztuki i wystawiał je we Włoszech… napisał książkę wspomnieniową pod tajemniczym tytułem: Terminus Nord. Poniżej kilka fragmentów tych wspomnień – dzięki […]

Konstanty Puzyna List do redakcji K. Puzyny opatrzony tytułem odredakcyjnym: Pisze znany krytyk literacki (wydawca dzieł Witkiewicza), „Przekrój” 1963, nr 933 (24 II), s. 8. Puzyna podaje w wątpliwość sens rekonstrukcji przez aktorów zaginionej sztuki Persy Zwierżontkowskaja, a kończy list apelem: „Miłośników twórczości Witkacego namawiałbym raczej, aby na własną rękę próbowali odszukać tekst Persy oraz dwunastu […]

Zbigniew Moździerz Pierwszy raz Witkiewiczowie – Maria, Stanisław i dwu i pół letni Staś – przyjechali do Zakopanego w 1887 r. i zamieszkali na Bystrem pod nr 1 w chałupie Macieja Wójciaka (nr konskr. 311). W 1890 r., gdy Witkiewiczowie przenieśli się do Zakopanego na stałe, osiedlili się w chałupie Macieja Cukra Kozieniaka przy ul. […]

Tomasz Pawlak Stanisław Grochowiak (1934–1976) a Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885–1939)? Z pozoru (i z definicji) dwa odrębne Istnienia Metafizyczne. Jednak okazuje się, że istnieją w twórczości Grochowiaka utwory, które wyraźnie wskazują na witkacowskie lektury, a jeden z nich jest wprost pastiszem dramaturgicznych dzieł Witkacego. W zeszłym roku z powodu okrągłej 40. rocznicy śmierci przypominano Grochowiaka na łamach pism […]

Maciej Witkiewicz z maszynopisu do druku podali Kapsyda Kobro-Okołowicz i Przemysław Pawlak 21 kwietnia 1987, Moskwa. Wojciech Jaruzelski i Michaił Gorbaczow podpisują Deklarację o polsko-radzieckiej współpracy w dziedzinie ideologii, nauki i kultury oraz Program rozwoju współpracy ideologicznej pomiędzy PZPR i KPZR do roku 1990 w dziedzinie kultury i sztuki. Marzec 1988, Warszawa. W Wydziale Kultury KC […]